BỘ NỘI VỤ

Nghị định 140/2017/NĐ-CP ngày 5/12/2017 của Chính phủ về thu hút, tạo nguồn cán bộ từ sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, cán bộ khoa học trẻ, là động lực để thôi thúc các bạn trẻ nỗ lực học tập, luyện rèn, vừa là hành lang pháp lý để các cơ quan, đơn vị thu hút nhân tài cống hiến, phục vụ sự phát triển quê hương. Tuy nhiên, quá trình triển khai Nghị định này tại Nghệ An vẫn còn nhiều vấn đề tồn tại.

* Nỗ lực thu hút nhân tài

Từng đoạt giải Nhì học sinh giỏi quốc gia môn Tiếng Nga, nhận học bổng toàn phần và tốt nghiệp loại xuất sắc chuyên ngành Giáo dục Sư phạm Nga, bằng thạc sỹ chuyên ngành Ngôn ngữ Nga tại Đại học Tổng hợp Quốc gia Moskva (Liên bang Nga), thay vì lựa chọn việc làm ở các doanh nghiệp lớn với mức lương hấp dẫn, năm 2022, Hồ Hải Ngọc - cựu học sinh chuyên Nga trường Trung học phổ thông Chuyên Phan Bội Châu quyết định trở về Nghệ An thi tuyển theo Nghị định 140/2017/NĐ-CP ngày 5/12/2017 của Chính phủ (Nghị định 140) với vị trí việc làm là giáo viên. Nền tảng từ kết quả học tập, rèn luyện trước đó, thể hiện tốt ở phần thi phỏng vấn, Hồ Hải Ngọc trở thành giáo viên giảng dạy môn Tiếng Nga và là một trong 4 giáo viên khác trúng tuyển theo Nghị định 140 vào giảng dạy tại các trường Trung học phổ thông trên địa bàn tỉnh trong năm 2023.

Cô giáo Hồ Hải Ngọc chia sẻ: “Được về công tác tại trường là một may mắn đối với tôi. Là cựu học sinh của trường, khi trở về,tôi có môi trường làm việc tốt, những người đồng nghiệp cũng là cô, thầy của mình, giúp cho tôi thêm những kinh nghiệm trong giảng dạy. Hơn hết, tôi phát huy được năng lực chuyên môn, được đóng góp, truyền thụ kiến thức mà mình học được cho học trò. Bên cạnh đó, những chính sách như hưởng lương gấp đôi trong vòng hai năm đầu công tác khiến tôi có thêm động lực để cố gắng hơn nữa trong giảng dạy và học tập”.

Trường Trung học phổ thông chuyên Phan Bội Châu hiện tại có 120 cán bộ, giáo viên, công nhân viên. Trình độ tất cả giáo viên đều đạt chuẩn, trong đó có 3 Tiến sĩ, còn lại là Thạc sĩ.

Trên cơ sở Nghị quyết số 110/2013/NQ-HĐND ngày 13/12/2013 của Hội đồng nhân dân tỉnh Nghệ An quy định một số chế độ chính sách ưu đãi đối với Trường Trung học Phổ thông Chuyên Phan Bội Châu, trong 10 năm, Trường đã được tiếp nhận, tuyển dụng gần 22 giáo viên (trong đó các giáo viên đều là học sinh giỏi quốc gia, sinh viên tốt nghiệp loại xuất sắc, loại giỏi; tuyển dụng thu hút theo Nghị định 140 là 8 người; giáo viên được đào tạo từ nước ngoài là 3 người; giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh và cấp Quốc gia là 3 người…).

Thầy giáo Trần Văn Nga, Phó Hiệu trưởng phụ trách Trường Trung học Phổ thông Chuyên Phan Bội Châu chia sẻ: “Nghị định 140 của Chính phủ đã và đang tạo cơ chế thuận lợi nhất định để thu hút sinh viên xuất sắc về công tác tại các cơ quan, đơn vị. Thực tế cho thấy, các sinh viên xuất sắc khi về công tác tại nhà trường đều có chuyên môn vững vàng, tự học, tự rèn, đáp ứng tốt yêu cầu của trường chuyên và sự thay đổi về chương trình, phương pháp giảng dạy theo Chương trình Giáo dục phổ thông mới. Hiện đội ngũ giáo viên trẻ có năng lực chiếm gần 40% tổng số giáo viên của nhà trường, các em được trực tiếp tham gia bồi dưỡng học sinh giỏi quốc gia và quốc tế. Các giáo viên trẻ chính là "luồng gió mới", là đội ngũ kế cận tiếp tục truyền thụ, giảng dạy, bồi dưỡng nhân tài tương lai.

Trước quy mô tăng số lớp, năm học này, Trường Trung học Phổ thông Chuyên Phan Bội Châu đang thiếu 4 giáo viên Toán, Vật Lý, Tin học và Tiếng Anh. Từ thực tế trên, thầy giáo Trần Văn Nga mong muốn trường có thêm biên chế để tuyển dụng phục vụ công tác dạy học. Để tránh tình trạng "chảy máu" chất xám và thu hút được giáo viên giỏi hiện nay, thầy Trần Văn Nga cho rằng, nếu sinh viên đoạt học sinh giỏi Quốc gia theo học ngành Sư phạm, sau khi ra trường, có thể ưu tiên được tuyển dụng vào trường hoặc các trường Trung học Phổ thông trên địa bàn.

Theo thống kê từ Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An, trong các năm 2019, 2020, 2021 và 2023, Sở đã tổ chức 4 đợt xét tuyển theo Nghị định 140, tuyển dụng thu hút và xét tuyển được 19 sinh viên, nghiên cứu sinh, giáo viên xuất sắc về công tác tại các trường Trung học Phổ thông trực thuộc. Đây là đội ngũ giáo viên chất lượng cao, được đào tạo bài bản, nhiệt huyết trong lao động, sáng tạo và được lãnh đạo các đơn vị, địa phương đánh giá cao.

Căn cứ theo các quy định hiện hành về tuyển dụng viên chức của Chính phủ, từ nhiều năm nay, trên cơ sở đề xuất của các đơn vị, Sở Giáo dục và đào tạo Nghệ An và một số địa phương (như thành phố Vinh) đã đề nghị Sở Nội vụ thẩm định trình UBND tỉnh đã phê duyệt tiêu chuẩn tuyển dụng giáo viên với các điều kiện trên chuẩn đào tạo, tốt nghiệp loại khá giỏi trở lên, các đối tượng có chứng chỉ tiếng Anh quốc tế; giáo viên tuyển dụng về Trường Trung học Phổ thông Chuyên Phan Bội Châu hầu hết có tiêu chuẩn đoạt học sinh giỏi quốc gia.

* Nên thay đổi các tiêu chuẩn

Thực tế cho thấy, tuyển dụng được giáo viên giỏi về trường như Trường Trung học Phổ thông chuyên Phan Bội Châu chỉ đếm trên đầu ngón tay. Nhiều địa phương ở Nghệ An đang được khuyến khích sử dụng Nghị định 140 để tuyển giáo viên nhưng không thể tuyển được vì các quy định khắt khe.

Đã có nhiều luồng ý kiến cho rằng, nên thay đổi một số quy định của Nghị định 140/2017/NĐ-CP cho phù hợp với từng khu vực, để có thể tuyển chọn được những giáo viên giỏi. Tránh tình trạng quy định quá khắt khe khiến việc lựa chọn “nhân tài” cho ngành Giáo dục gặp khó.

Trong kế hoạch tuyển dụng giáo viên cho năm học mới 2023 - 2024, các địa phương ở Nghệ An ưu tiên tuyển dụng giáo viên theo chính sách thu hút của Nghị định 140.

Sở Giáo dục và đào tạo Nghệ An, lãnh đạo Ủy ban nhân dân các huyện, thị xã đều cho rằng, đây là chính sách đãi ngộ để lựa chọn giáo viên giỏi về các trường giảng dạy. Tuy nhiên, để tuyển được giáo viên theo Nghị định này ở bậc từ Mầm non đến Trung học Cơ sở không phải là điều dễ dàng.

“Ở các trường học trực thuộc Sở, chúng tôi vẫn tuyển dụng, thu hút được giáo viên cho Trường Trung học Phổ thông Chuyên Phan Bội Châu và một số trường Trung học Phổ thông khác. Tuy nhiên, Nghị định 140 có những quy định rất ngặt nghèo, không phải dễ tuyển được giáo viên theo diện này”, ông Thái Văn Thành, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An cho biết.

Ông Thái Văn Thành phân tích thêm, Nghị định 140 quy định sinh viên tốt nghiệp phải loại xuất sắc, chỉ cần một học kỳ không đạt cũng không qua được vòng sơ tuyển. Trong thời gian học Trung học Phổ thông, thí sinh phải có học lực loại giỏi, phải đoạt các giải thưởng từ giải ba trở lên trong các kỳ thi học sinh giỏi cấp tỉnh, cấp quốc gia… Những quy định khắt khe như vậy rất ít thí sinh đạt được.

Tuy nhiên, theo ông Thái Văn Thành, với một chính sách ưu tiên, đãi ngộ để thu hút “nhân tài”, những quy định, chọn lọc khắt khe là điều tất yếu bởi đây là một chính sách ưu tiên cho những người giỏi, người có năng lực. Thực tế chứng minh, những đãi ngộ quy định trong Nghị định này đã giúp cho ngành Giáo dục tuyển chọn được những người giỏi. Hơn nữa, nó cũng trở thành động lực cho học sinh phấn đấu vào ngành Sư phạm ngay từ khi còn ngồi trên ghế Trung học Phổ thông.

“Nếu thí sinh đạt được những điều kiện này (tốt nghiệp loại xuất sắc), họ sẽ chọn các trường ở trung tâm thành phố chứ không gửi về huyện. Theo quan điểm của tôi, muốn tuyển được giáo viên theo Nghị định này, cần phải có sự thay đổi, điều chỉnh. Thứ nhất, đó là nên giảm một số tiêu chuẩn xuống để phù hợp với nhu cầu tuyển dụng giáo viên giỏi hiện nay. Thứ hai, cần phải phân loại thành từng vùng. Tức là, quy chuẩn đặt ra ở các khu vực trung tâm, thành phố lớn phải khác với quy chuẩn của những khu vực miền núi, huyện nghèo, xa trung tâm. Tương tự như vậy, những thành phố lớn đòi hỏi quy chuẩn cao, các tỉnh sẽ có quy chuẩn bớt khắt khe hơn. Lúc đó, chúng ta sẽ tận dụng được nguồn nhân lực giỏi của địa phương để phát triển giáo dục”, ông Nguyễn Văn Thông, Trưởng Phòng Giáo dục và đào tạo huyện Nghi Lộc kiến nghị.

Nhiều nhà quản lý giáo dục cho rằng, Nghị định số 140 chỉ phù hợp với đối tượng công chức cấp huyện trở lên, ngạch chuyên viên và tương đương, giáo viên cấp Trung học Phổ thông, bác sỹ... chứ chưa phù hợp với giáo viên Trung học Cơ sở, Tiểu học và Mầm non, vì tiêu chuẩn cao. Nghị định này phù hợp với địa bàn thành phố, các huyện, thị lân cận chứ chưa phù hợp với địa bàn các huyện miền núi.

“Kế hoạch của tỉnh đặt ra là ưu tiên tuyển dụng giáo viên theo Nghị định 140 nhưng nhiều năm qua không có bất kỳ một hồ sơ nào tham gia ứng tuyển. Nghị định 140 đặt ra quy chuẩn rất cao đối với thí sinh. Do đó, cả huyện, đặc biệt là huyện miền núi như Con Cuông không có hồ sơ nào gửi về. Tôi đề xuất, kiến nghị với Chính phủ cần ban hành chính sách thu hút đối với riêng ngành giáo dục. Trong đó, các tiêu chuẩn cần phù hợp với từng vùng miền, từng cấp học”, ông Lê Thanh An, Trưởng Phòng Giáo dục và đào tạo huyện Con Cuông cho biết thêm.

Việc phát triển chất lượng đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý được các địa phương, trường học xác định là khâu then chốt. Tuy nhiên, để các huyện triển khai thực hiện chính sách thu hút Nghị định số 140/2017/NĐ-CP ngày 05/12/2017 về chính sách thu hút tuyển dụng được giáo viên giỏi về công tác tại thành phố, thị xã và các trường chất lượng cao bậc Trung học cơ sở, cần có sự điều chỉnh cho phù hợp với thực tế.

Sở Nội vụ Nghệ An đang nghiên cứu tham mưu UBND tỉnh, trình HĐND tỉnh ban hành Nghị quyết chính sách thu hút nhân lực các lĩnh vực (trong đó có giáo viên các cấp) trên địa bàn tỉnh. Cùng với đó, Sở đề nghị UBND tỉnh khi phê duyệt kế hoạch tuyển dụng tiếp tục quan tâm các đề xuất của đơn vị về tiêu chuẩn tuyển dụng giáo viên để bảo đảm nâng cao chất lượng đội ngũ như điểm đầu vào, loại tốt nghiệp. Ngành Giáo dục đề nghị Sở Tài chính, Phòng Tài chính cấp huyện cấp bù kinh phí kịp thời để các trường chi trả chế độ thu hút đối với giáo viên. Các huyện vùng thuận lợi nên ưu tiên đề xuất tiêu chuẩn cao hơn để tuyển dụng được đội ngũ giáo viên có chất lượng cho các cấp học./.